ဝက္ျခံေပါက္တာက ေတာ္ေတာ္ စိတ္ကသိကေအာက္ျဖစ္စရာေကာင္းပါတယ္။ ဒီတိုင္းေပ်ာက္လို႕က အေၾကာင္းမဟုတ္ပါဘူး။ ေယာင္လိုက္ျပည္တည္လိုက္၊ အမာရြတ္ေတြက်န္လိုက္။ အမာရြတ္ကေပ်ာက္မယ္မက်န္ေသးဘူး၊ အသစ္က ထပ္ထြက္လာျပန္လိုက္နဲ႕ ဝက္ျခံ သံသရာလည္ေနေတာ့တာပဲ။

ဝက္ျခံေတြက မ်ားေသာအားျဖင့္ အပ်ိဳေဖာ္ဝင္ကာစ အရြယ္မွာ ပိုအျဖစ္မ်ားျပီး အသက္ ႏွစ္ဆယ္ စြန္းတာနဲ႕ သူ႕အလိုလို ေလ်ာ့သြားတတ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဘယ္အခ်ိန္မွာ စင္းလုံးေခ်ာေပ်ာက္ႏိုင္မယ္ဆို တာ ခန္႕မွန္းလို႕ မလြယ္ပါဘူး။

ဘာေၾကာင့္ေပါက္ရတယ္




 ေမြးညင္းႏုေလးေတြ ေဘးမွာ အသားအေရကို စိုေျပေစဖို႕ သဘာဝ အဆီထုတ္ေပးတဲ့ follicle အိတ္ ေလးေတြရွိပါတယ္။  အေၾကာင္းတစ္ခုခုေၾကာင့္ လမ္းပိတ္သြားတဲ့အခါ အဆီက အထဲမွာ ခဲသြား ပါတယ္။အေပၚက keratin နဲ႕အုပ္တာခံရတဲ့ အခါ ဆားဝက္ျခံေလးေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။ အေရျပားေပၚမွာ အက်ိဳးျပဳတဲ့ ဘက္တီးရီးယား က ပိတ္ေနတဲ့ေနရာဆီေရာက္လာျပီဆိုရင္ေတာ့ နီမယ္၊ ျပည္တည္မယ္ ဝက္ျခံ  ျဖစ္လာပါမယ္။

ေဟာမုန္း

ရာသီစက္ဝန္း အဆုံးနားေလးနဲ႕ အပ်ိဳစျဖစ္တဲ့ အခါေတြမွာ ေသြးထဲမွာ Androgen ပမာဏတက္ လာပါတယ္။ Androgen က အဆီအိတ္ေတြကို ပိုၾကီးထြားေစျပီး အလုပ္ပိုလုပ္ေစတာေၾကာင့္ လမ္းက်ဥ္းက်ဥ္းေလးမွာ ေစ်းတန္းေလွ်ာက္သလို  အဆီထြက္ဖို႕ လမ္းေတြ ပိတ္ကုန္တာျဖစ္ပါတယ္။

ေဟာမုန္းအေျပာင္းအလဲရွိတဲ့ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္၊ Polycistic ovary syndrome နဲ႕ steroids ပုံမွန္ေသာက္ေနရတဲ့ သူေတြမွာလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။ ေသြးဆုံးခါနီးအခ်ိန္မွာ မ ေဟာမုန္း estradiol နည္းသြားတာေၾကာင့္လည္းျဖစ္တတ္ပါတယ္။

စိတ္ဖိစီးမႈ

Singaporean ျမီးေကာင္ေပါက္ ေတြ မွာ ဝက္ျခံထြက္တဲ့ သူေတြက stress level နဲ႕တိုက္႐ိုက္အခ်ိဳးက်တာကို ေတြ႕ရွိခဲ့သလို National Institute of Health (USA)  ရဲ့ စာတမ္းအရ stress ဟာ ဝက္ျခံအေျခအေနကို ပိုျပီးဆိုးရြားေစတာကို လည္း ေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။ Stress  ေၾကာင့္ပဲ ဝက္ျခံျဖစ္လား၊ ဝက္ျခံထြက္တာ ေၾကာင့္ stress ျဖစ္တာလား ဆိုတာေတာ့ ကဂနဏ မသိရေသးပါဘူး။

ေရာဂါပိုး



Propionibacterium acnes က ဝက္ျခံကို ျဖစ္ေစျပီး Staphylococcus epidermidis ကေတာ့ အေကာင္ေလးေတြ follicles နားမွာ စုေဝးဖို႕အားေပးတဲ့ တရားခံပါ။ သူတို႕ေတြ က အဆီထုတ္တဲ့ cycle ကို ကေမာက္ကမျဖစ္ေစသလို၊ ဝက္ျခံေႂကြက်တာကိုလည္းေႏွးေစပါတယ္။ အခုအခါမွာ antibiotics ကို ခံႏိုင္ရည္ရွိတဲ့ strains ေတြလည္းေပၚေနေသးပါတယ္။

အစားအေသာက္

သၾကားတို႕၊ ကစီတို႕ အမ်ားၾကီးပါတဲ့ အစာေတြက ဝက္ျခံကို ပိုျပီးဆိုးေစတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ေနာက္တစ္ခု က ႏြားႏို႕ ေသာက္တာနဲ႕လည္း ဆက္စပ္မႈရွိေနပါတယ္တဲ့။ ဒါေပမယ့္ ေခ်ာကလက္ နဲ႕ ဆား သုံးစြဲ တို႕ေၾကာင့္ ဝက္ျခံျဖစ္တယ္ ဆိုတာကို ေတာ့ သက္ေသမျပႏိုင္ပါဘူး။

ဘာေတြလုပ္မလဲ

Benzoyl peroxide



P. acnes ကို သတ္ေပးပါတယ္။ side effect က မ်က္ႏွာေျခာက္တယ္၊ နီတယ္၊ စပ္ဖ်င္းဖ်င္းနဲ႕ အျပင္သြားရင္ sunscreen လိမ္းသြားရတယ္။ မဟုတ္ရင္ ႂကြလာေရာ။ (လိမ္းဖူးသည္) ေကာင္းတဲ့ အခ်က္ က ေဆးေသာက္စရာမလို ပဲ ေသာက္ေဆးနဲ႕ အာနိသင္ အတူတူပဲ။ ေဆးယဥ္ တာလည္း မရွိဘူး။

Antibiotics

အဲဒါက ဆိုးဆိုးရြားရြား ေတြအတြက္ ပါ။ ေဆးယဥ္တတ္ပါတယ္။ လိမ္းေဆးေရာ ေသာက္ေဆးေရာရွိပါတယ္။  Erythromycin, Clindamycin, tetracycline, minocycline တို႕ပါ။ (ဒါလည္း သုံးဖူးတာပဲ) ေကာင္းတာက Benzoyl Peroxide လို မ်က္ႏွာရဲတာေရာင္ကိုင္းတာ အဲေလာက္မဆိုးဘူး။

ေဟာ္မုန္း

ဝက္ျခံျဖစ္ေစတာက က်ားေဟာမုန္း အႏြယ္ဝင္ေတြပါ။ ဒီေတာ့ မေဟာ္မုန္းေပးရတာေပါ့။ တခ်ိဳ႕ ဆရာ ေတြ ကုလို႕မႏိုင္ေတာ့လို႕ ကိုယ္ဝန္တားေဆး ေပးလိုက္ရင္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား သက္သာသြားၾကတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ အထိေရာက္ဆုံးက က်ားေဟာမုန္း ကိုတိုက္ဖ်က္တဲ့ cyproterone နဲ႕ မ ေဟာ္မုန္း estrogen ကို ေပါင္းထားတဲ့ Diane 35/ Dianette ပါ။  ေနာက္တစ္မ်ိဳး ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးနည္းတဲ့ Drosperinone လည္းထြက္လာပါျပီ။ သူလည္း ကိုယ္ဝန္တားေဆးပါပဲ။

Retinoids

အဆီထုတ္တဲ့ follicle cycle ကို ပုံမွန္ျပန္ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေပးပါတယ္။ နာမည္ ေတြက Tretinoin (Retin-A)(လက္ရွိသုံးေနသည္), adapalene (Differin), and tazarotene (Tazorac) ပါ။ အဆီထြက္လမ္းကို ပိတ္ဆို႕ ေစတဲ့ keratinization ကို လည္းမျဖစ္ေအာင္တားေပးပါတယ္။ စစခ်င္းသုံးရင္ေတာ့ နီရဲတာ အသားေျခာက္တာတို႕ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ Benzoyl peroxide ေလာက္ မဆိုးဘူး။

ဗိုက္တာမင္ ေအ နဲ႕ အမ်ိဳးေတာ္တဲ့ isoretinoid ကို တစ္ေန႕တစ္လုံး 4 လမွ 6 လအထိ ေသာက္မယ္ဆိုရင္ ေရရွည္ ဝက္ျခံမထြက္ေစဖို႕ ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ Roaccutane, Accutane, Amnesteem, နာမည္ေတြနဲ႕လာပါတယ္။ ဆိုးဆိုးရြားရြား ဝက္ျခံေပါက္တဲ့သူရဲ့ 80% ေလာက္မွာ မ်က္နာစဥ္းလုံးေခ်ာျဖစ္ေလာက္ေအာင္  ရွင္းႏိုင္ပါတယ္။ ရပ္လိုက္မယ္ဆိုရင္လည္း  ေဆးအာနိသင္အၾကာၾကီးထိန္းထားႏိုင္ပါတယ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြကေတာ့ အမ်ားၾကီးပါပဲ။ ႏွာေခါင္းေသြးလွ်ံတာ၊ အသည္းထိတာ၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေတြသုံးရင္ ကေလးမွာ ကိုယ္လက္အဂါ ခ်ိဳ႕တဲ့တာ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

Nicotinamide

အေရာင္က်ဖို႕ အတြက္ သုံးလို႕ရပါတယ္။ 1995 ကလုပ္တဲ့ သုေတသန အရ antibiotics လို အလားတူ အာနိသင္ရွိတယ္လို႕ဆိုပါတယ္။ ဗိုက္တာမင္ B3 အမ်ိဳးအစား ပါ။ အသားအေရကို တင္းရင္းေစတဲ့ collagen ဖြဲ႕စည္းရာမွာပါဝင္သလို အေရျပားမွာရွိတဲ့ အမည္းစက္ေတြကို ေဖ်ာ့ ေပးႏိုင္ျပီး၊ အစိုဓာတ္ကို လည္းထိန္းေပးပါေသးတယ္။

တျခား

Ayuveda က်မ္းထဲမွာ ရွားေစာင္းလက္ပတ္၊ နႏြင္းတို႕ကို ဝက္ျခံအတြက္ အစြမ္းထက္တယ္လို႕ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ အတိအက် သုေတသနျပဳထားတာေတာ့ မရွိေသးပါဘူး။

Tea tree oil


အထိုက္အေလ်ာက္ ေအာင္ျမင္တယ္လို႕ဆိုရမွာပါ။ အသားအေရကို မေျခာက္ေသြ႕ေစပဲ၊ P. acnes ကိုသတ္ႏိုင္တဲ့အျပင္၊ ေရာင္ရမ္းတာကို က်ေစတဲ့ ဂုဏ္သတိၱလည္းရွိပါတယ္။

နည္းပညာ

Dermabrasion လုပ္လို႕ရသလို၊ Phototherapy မွာ လုပ္စရာ Blue and Red light, Photodynamic therapy,
Laser treatment ဆိုျပီး သုံးမ်ိဳးလည္းရွိပါတယ္။ အကုန္အကုန္ဆို surgery လည္းလုပ္ၾကပါတယ္။

ကြၽန္မနဲ႕ ဝက္ျခံ

ကြၽန္မ ကိုယ္တိုင္က ဝက္ျခံေပါက္တဲ့ ဒဏ္ကို လွိမ့္ေနေအာင္ခံခဲ့ရဖူးတယ္။ လွခ်င္တဲ့အရြယ္မွ ဝက္ျခံေတြက မညွာမတာ၊ မွန္ၾကည့္တိုင္း အျမဲ ငိုခဲ့ရတယ္။ အခုေတာ့ အဆင္ေျပသြားျပီ။ (ပဲေပးရမယ့္အရြယ္လည္း လြန္သြားျပီ)




ရန္ကုန္ ျပန္ေရာက္ေတာ့ အတန္းထဲက လူေတြက Plastic surgery လုပ္လိုက္တာလားတဲ့ ေမးၾကတယ္။ ကြၽန္မသုံးတာက Obagi  Nu-Derm set ပါ။ Retin A နဲ႕ေရာလိမ္းရတယ္။



 ေဆးရုံက Dermatologist ညႊန္းလို႕ လိမ္းတာ၊ ဘာမွ မက်န္ေတာ့ဘူး။ ပုံမွန္ မသုံးရင္ေတာ့ျပန္ေပါက္တယ္။ အဆီမျပန္ေအာင္ေတာ့ ဂ႐ုစိုက္တယ္။ မ်က္ႏွာမ်ားမ်ားသစ္တယ္။ ဆီပါတဲ့ မိတ္ကပ္ ကို မသုံးဘူး။ အဆီစုပ္တဲ့ စကူၠေလး ေဆာင္ထားတယ္။ ခရမ္းခ်ဥ္သီးေဖ်ာ္ရည္ေသာက္တယ္။ ဗိုက္တာမင္ ေအ ပါလို႕။

ဒီေဆာင္းပါးေလးက ကြၽန္မ ခ်စ္တဲ့ မမပြင့္ အတြက္ေရးေပးတာမို႕ျပည့္စံုေအာင္ ရွာ ေရးလိုက္တာ ေတာ္ေတာ္ရွည္သြားတယ္။ ေရးဖူးသမွ်ထဲ၊ ဒါ အရွည္ဆုံးျဖစ္မယ္ထင္တယ္ေနာ္။ သိခ်င္တာေလးေတြရွိရင္လည္းေမးလို႕ရပါတယ္။ ပ်ိဳေမေတြ လွသည္ထက္လွႏိုင္ၾကပါေစရွင္။