ဒီတစ္ပတ္မွာေတာ့ တင္းတိပ္ (melasma) နဲ႕ ပတ္သက္လို႕ ျမတ္ၾကည္ သိထားသမွ်ေလးေတြ ေဝမွ်လိုက္ပါတယ္ေနာ္။
တင္းတိတ္ဆိုတာအေရျပားမွ ေရာင္ျခယ္ထုတ္ဆဲလ္ melanocyte ေတြ မွ melanin ဆိုတဲ့ ေရာင္ျခယ္ေတြ လိုသည္ထက္ ပိုထုတ္တဲ့ အေျခအေန ျဖစ္ပါတယ္။ တင္းတိတ္ျဖစ္တဲ့ ေနရာေလးေတြက သာမန္ အေရျပားထက္ပိုျပီး ညိဳေနတတ္ပါတယ္။ ၈၀% ေလာက္ကို အမ်ိဳးသမီး မွာေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။
တင္းတိပ္ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရတယ္ ေနေရာင္ျခည္ -
အျပင္ေနေရာင္ျခည္နဲ႕ထိေတြ႕တဲ့ အခါ အသားဟာနီလာပါတယ္။ ရက္အနည္းငယ္ၾကာတဲ့အခါ ညိဳသြားပါတယ္။ အျပင္မထြက္ေတာ့ပဲ အိမ္ထဲျပန္ေအာင္းလိုက္ရင္ နဂို အသားအေရ ျပန္ေျပာင္းသြားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အျပင္ အျမဲထြက္ေနရတဲ့သူေတြမွာ ေနေရာင္ျခည္ကို ထိေတြ႕ဖန္မ်ားလာတဲ့အခါ အရင္ အသားအေရကို ျပန္မေျပာင္းႏိုင္ေတာ့ပဲ ေနသားက်သြားပါတယ္။
မ ေဟာ္မုန္း -
တင္းတိတ္ျဖစ္သူ အမ်ားစုမွာ ေသြးထဲ မ ေဟာ္မုန္း အီစတရိုဂ်င္ မ်ားေနတတ္ပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ခ်ိန္ နဲ႕ သေႏၶ့တားေဆး အသုံးျပဳေနတဲ့ အေျခအေန ေတြမွာ မေဟာ္မုန္း မ်ားတတ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ေတြမွာ သေႏၶတားေဆးရပ္လိုက္တဲ့အခါ၊ ကေလးေမြးျပီးတဲ့ အခါမွာ သူ႕အလိုလို ေပ်ာက္ကင္းသြားတတ္ပါတယ္။
အလွကုန္
တခ်ိဳ႕ ရနံ႕ထည့္ထားတဲ့ ဆပ္ျပာ၊ ေရေမႊး စတဲ့ အလွကုန္ ပစၥည္းမ်ားဟာ ေနေရာင္ျခည္နဲ႕ ေတြတဲ့ အခါ phototoxic reaction ျဖစ္ေပၚျခင္းကို အားေပးျပီး ကာလတာရွည္ တင္းတိတ္ျဖစ္ေပၚမႈကို အားေပးပါတယ္။
တခ်ိဳ႕ေဆးေတြ e.g. minocycline (တက္ထရာဆိုင္ကလင္း မ်ိဳးခြဲ) ေတြဟာလည္း phototoxic reaction ျဖစ္ေပၚျခင္းကို အားေပးပါတယ္။
သိုင္း႐ိုက္ ေဟာ္မုန္း
ေသြးထဲ သိုင္း႐ိုက္ေဟာ္မုန္းနည္း ေနတဲ့ အခါမွာလည္း တင္းတိတ္ျဖစ္ေပၚတတ္ပါတယ္။ သိုင္း႐ိုက္ေဟာ္မုန္း ခ်ိဳ႕တဲ့တဲ့ လကၡဏာ မ်ားက ေတာ့ ခႏၶာကိုယ္ ဝ လာျခင္း၊ မလႈပ္ခ်င္မရွားခ်င္ျဖစ္ျခင္း၊ ဆံပင္ကြၽတ္ျခင္း၊ အသံဩျခင္း၊ ႂကြက္သားမ်ား ေညာင္းညာကိုက္ခဲျခင္း စိတ္ဓာတ္က်ျခင္း၊ ရာသီေသြးဆင္းမ်ားျခင္း၊ ဝမ္းခ်ဳပ္ျခင္း၊ စတာေတြျဖစ္ပါတယ္။
မ်ိဳး႐ိုး
အမ်ိဳးထဲမွာ တင္းတိတ္ျဖစ္တဲ့သူရွိရင္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ပိုမ်ားပါတယ္။
ဘယ္လို ကုသမလဲ?တင္းတိတ္ကို ေပ်ာက္ကင္း ေအာင္ကုသမယ္ဆို စိတ္ရွည္ဖို႕လိုပါတယ္။
Hydroquionone (2-4%) လိမ္းေဆး - မ်က္ႏွာေပၚမွာရွိတဲ့ melanin ေရာင္ျခယ္ေတြကို မွိန္ေစပါတယ္။ တင္းတိတ္ျဖစ္ေပၚတဲ့ေနရာေတြကို ညစဥ္ ၂ လ မွ ၄လ အထိ လိမ္းေပးႏိုင္ပါတယ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးကေတာ့ အေရျပားကို ေရာင္ျပီး စပ္ျဖင္းျဖင္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ကာလရွည္လိမ္းမယ္ဆိုရင္ေတာ့ မသင့္ေတာ္ပါဘူး။
Azelaic Acid ခရင္မ္ / လိုးရွင္း - ကာလတာရွည္ အသုံးျပဳႏိုင္ပါတယ္။ သေႏၵ့သား အေပၚ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမရွိတာေၾကာင့္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မ်ား စိတ္ခ်လက္ခ် အသုံးျပဳႏိုင္ပါတယ္။
Kojic acid နဲ႕ steroid ေတြ ကိုေတာ့ ဓာတ္မတည့္မႈေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ contact dermatitis ကိုေလွ်ာ့ခ်ေပးပါတယ္။
Vitamin C - ေရာင္ျခယ္ထုတ္လုပ္မႈကို ဟန္႕တားေပးပါတယ္။ ဓာတ္မတည့္တာမ်ိဳးမရွိေပမယ့္ ေရမွာေပ်ာ္ဝင္တဲ့ အမ်ိဳးအစားျဖစ္တာေၾကာင့္ အာနိသင္ ပ်က္လြယ္ပါတယ္။
Peeling - မ်က္ႏွာ အေပၚအေရျပားအလႊာ ခြါတာမ်ိဳးျပဳလုပ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ အသုံးျပဳႏိုင္တာေတြက alpha hydroxy acid, Retinoid (ဗီတာမင္ ေအ) နဲ႕ salicylic acid တို႕ျဖစ္ပါတယ္။ ေလဆာ လည္းလုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေလဆာေၾကာင့္ ေရာင္တဲ့အသားက အညိဳ ထပ္ထင္တတ္ပါတယ္။
ေသာက္ေဆးအေနနဲ႕ကေတာ့ မ ေဟာ္မုန္းကို ဟန္႕တားေပးတဲ့ Trenaxemic acid ကို trial ေတြမွာ စမ္းေနတုန္းပါပဲ။ ပံုမွန္ဆိုရင္ေတာ့ သူ႕ကို ရာသီေသြးဆင္းမ်ားတဲ့သူေတြကို ေပးတတ္ပါတယ္။
ေဆးမေသာက္ပဲ လုပ္ႏိုင္တာေလးေတြက --
လက္ရွိေသာက္ေနတဲ့ ကိုယ္ဝန္တားေဆးကို ရပ္ပါ။
အျမႇဳပ္သိပ္မထြက္တဲ့ အေပ်ာ့စား ဆပ္ျပာနဲ႕ မ်က္ႏွာသစ္ပါ။
အျပင္ထြက္တိုင္း ေနေရာင္ကာတဲ့ sunscreen လိမ္းပါ။ သနပ္ခါးလည္း SPF ဂုဏ္သတၱိရွိလို႕ လိမ္းႏိုင္ပါတယ္။
ေရးတာ စာစကား မ်ားဆန္သြားသလား မသိေနာ္။ မရွင္းတာရွိလည္း ေမးႏိုင္ပါတယ္။ ေရးစရာ အေႂကြးေတြလည္း အမ်ားၾကီးပဲ။ အခုေတာ့ တစ္ခုဆပ္လိုက္ျပီ။ :)
ဝက္သုံးထပ္သားေပါင္းမဆီမဆိုင္ ဆယ္ခါရံ တစ္ခါ ခ်က္တဲ့ ျမတ္ၾကည္ ဟိုေန႕က ခ်က္တဲ့ ဝက္သုံးထပ္သားေပါင္း ေတာ္ေတာ္စားေကာင္းတယ္။ လုပ္နည္းကို
ဓႏုျဖဴေဒၚေစာရီ (လန္ဒန္) မွယူပါတယ္။
သာယာေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္ေန႕ေလးတစ္ရက္ျဖစ္ပါေစရွင္။